borstvoedingsproblemen

Als je borstvoeding geeft, krijg je vaak te maken met allerlei kleine ongemakken. Tepelkloven kan je gerust een behoorlijk ongemak noemen. De pijn die een tepelkloofje geeft, zorgt er misschien zelfs voor dat je de borstvoeding niet meer ziet zitten. Gelukkig zijn er verschillende manieren om tepelkloven te voorkomen en te genezen.

Wat zijn tepelkloven?

Tepelkloven zijn pijnlijke wondjes, scheurtjes of ruwe plekjes op de tepel die soms wat bloeden. Veel moeders krijgen er bij het geven van borstvoeding al in een vroeg stadium mee te maken. De tepels zijn dan nog weinig gewend en krijgen ineens een hoop te verduren. Je baby drinkt immers zeker een keer of acht per dag aan de borst. In de meeste gevallen ontstaan kloofjes door het verkeerd aanleggen van de baby. Houd daarom meteen vanaf het begin in de gaten of je baby op de juiste manier drinkt.

Tepelkloven zijn niet hetzelfde als tepelgevoeligheid. De eerste dagen voelt het voeden altijd wat pijnlijk, omdat je tepels aan het zuigen moeten wennen. Dat pijnlijke gevoel neemt meestal af na een aantal dagen. Bij kloofjes is er echt sprake van een lichte beschadiging van de tepel en neemt de pijn meestal toe tijdens het voeden.

Hoe behandel je een tepelkloofje?

Het duurt altijd even voor een tepelkloofje genezen is. De baby drinkt immers regelmatig, waardoor het wondje niet makkelijk heelt. Toch kan je verschillende dingen doen om een tepelkloofje sneller te laten genezen.

Droge wondgenezing
Er zijn twee manieren om tepelkloofjes sneller te laten genezen; de ‘droge’ en de ‘natte’ manier. Kies je voor droge wondgenezing, dan laat je na de voeding een druppeltje moedermelk drogen op je tepel voordat je je borst weer bedekt. Je kan daarnaast borstschelpen gebruiken, zodat je tepels droog blijven en niet tegen je kleding of tegen natte zoogcompressen aan schuren.

Natte wondgenezing
Bij natte wondgenezing maak je gebruik van speciale gelpads, die je in de koelkast legt. Ze verkoelen de huid en verlichten de pijn. Daarnaast zijn er crèmes van pure lanoline die verzorgend en verzachtend werken. Je smeert deze zalf dun op de tepel en hoeft het er niet af te halen voor de voeding. Ik gebruikte de Purelan tepelzalf van Medela, maar iedere andere lanolinezalf zal hetzelfde effect hebben.

Geef je tepels wat rust
Het helpt om je tepels wat rust te gunnen. Als je tepelkloven hebt aan één kant, bied dan eerst je andere borst aan. Je kindje zal dan minder krachtig drinken aan je pijnlijke tepel. Begin met voeden als je baby nog niet al te hongerig is. Probeer te ontspannen tijdens het voeden, al zie je op tegen de pijn. Het zal helpen om je baby goed aan te leggen.

Je kan voor de afwisseling een flesje kolven om je pijnlijke tepels een beetje te ontzien. Kijk uit met het gebruik van tepelhoedjes, want die kunnen de pijn juist erger maken. Een washandje met ijsblokjes tegen de tepels houden voor de voeding, vermindert de pijn tijdens het drinken juist.

Hoe voorkom je tepelkloven?

Tepelkloven ontstaan meestal doordat een kindje verkeerd aangelegd wordt. De beste manier om tepelkloven te voorkomen, is dus om te zorgen dat je de baby goed aanlegt. Controleer altijd of je kindje de tepel goed in zijn mond heeft; krullen de lipjes goed naar buiten, omvat hij met zijn lipjes een deel van de tepelhof? Bij twijfel leg je de baby het beste opnieuw aan. Zorg dat je baby niet gaat liggen sabbelen op de tepel zelf.

Naast het goed aanleggen is het belangrijk om je borsten goed te verzorgen. Draag katoenen, ademende bh’s en laat je borsten regelmatig even ontbloot. Was je borsten niet met zeep – dat droogt de huid uit – en wrijf ze niet droog, maar dep ze droog. Vervang je zoogcompressen regelmatig, zodat je tepels niet voortdurend vochtig blijven.

Even doorbijten

Voeden met tepelkloofjes vraagt behoorlijk wat doorzettingsvermogen van je. Zelf had ik de eerste weken veel pijn bij het voeden en merkte ik het niet eens toen ik er een tepelkloofje bij kreeg. Door steeds goed te letten op het aanleggen en mijn tepels goed te verzorgen, ging het uiteindelijk beter en heb ik de rest van de tijd probleemloos en met plezier kunnen voeden. Ik hoop dat het jou met bovenstaande tips ook lukt!

Borstontsteking

Een borstontsteking herken je aan een pijnlijke, harde en vuurrode plek in de borst en een bijbehorende hoge koorts. Een borstontsteking ontstaat meestal doordat je baby de borst niet goed leegdrinkt. Er blijft melk achter in de borst, waardoor er een melkkanaaltje verstopt kan raken. Als je een verstopt melkkanaaltje niet goed behandelt, is de kans groot dat deze overgaat in een borstontsteking.

Heb je een verstopt melkkanaaltje, masseer de verstopte plek dan wanneer je de baby voedt. Is je pijnlijke borst na de voeding nog niet goed leeg, kolf dan de achtergebleven melk af. Meer over de behandeling lees je in dit artikel over borstontsteking.

Melkblaartje

Een melkblaartje geeft vaak een behoorlijk scherpe pijn op de tepel. Het is een blaasje met vocht dat ontstaat door een constante wrijving over de tepel. De baby heeft de tepel waarschijnlijk niet ver genoeg in de mond gehad. Een melkblaartje moet je niet onderschatten, want doordat je melk op de plaats van het blaartje niet goed doorstroomt, loop je risico op een verstopt melkkanaaltje.

De snelste manier om van een melkblaartje af te komen, is door deze door te prikken. Gebruik daarvoor altijd een steriele naald! Krijg je al de kriebels bij het idee, dan kan je de tepel voor het voeden ook warm maken met een warme, natte doek of met warm water. De warmte zorgt ervoor dat de huid zacht wordt en als je baby vervolgens aan de borst drinkt, is de kans groot dat hij of zij het blaartje vanzelf open drinkt.

Spruw

Spruw is een schimmelinfectie waar jij en je baby allebei last van kunnen hebben. Bij je kindje herken je spruw over het algemeen aan witte plekjes in de mond en op de tong. Zelf kan je een stekende pijn in de borst hebben tijdens of na het voeden en rode en glanzende (of juist brandende en schilferige) tepels. Je kindje drinkt door de pijnlijke plekjes onrustig en laat vaker de tepel los.

Om van de spruw af te komen, krijg je meestal twee zalfjes van de huisarts; één voor jou en één voor je baby, zodat je elkaar niet blijft besmetten. Zorg daarnaast dat je extra hygiënisch te werk gaat; was vaker je handen en kook dagelijks de flesjes en spenen uit. Meer over spruw schreven we in deze blog.

Te kort tongriempje

Een te kort tongriempje of lipbandje bij je baby kan zorgen voor pijnlijke tepels. Dat komt doordat je baby de juiste drinkbeweging niet kan maken wanneer zijn tongriempje of lipbandje te kort is. De verloskundige of lactatiekundige kan dit al in de eerste week controleren. Je kan ervoor kiezen om ze te laten klieven, zoals dat heet.

Wanneer het tongriempje of het lipbandje gekliefd zijn, is het heel belangrijk dat je het gekliefde plekje de eerste twee weken een paar keer per dag masseert. Doe je dat niet, dan groeit het namelijk mogelijk weer aan elkaar.

Tepelkloven

Tepelkloven zijn kleine beschadigingen op de tepel, zoals wondjes, scheurtjes of ruwe en pijnlijke plekjes. Vooral tijdens het voeden heb je veel last van de toenemende pijn. Omdat je kindje regelmatig drinkt aan de borst, duurt het even voordat de wondjes genezen.

Bij tepelkloofjes helpt het om een druppeltje moedermelk op je tepel te laten drogen en je tepels veel te laten ‘luchten’, zodat ze niet vochtig blijven. Er zijn ook verzorgende lanolinezalfjes te koop of gelpads die de huid verkoelen en de pijn verlichten. Wat je nog meer kan doen om de genezing van tepelkloofjes te bevorderen, lees je in ons volledige blog over tepelkloofjes.

Vaatkramp

Sommige mensen hebben last van vaatkramp, ook wel vasospasme of het syndroom van Raynaud genoemd. Bij vaatkramp reageren de topjes van bijvoorbeeld je vingers of tenen op plotselinge kou doordat de bloedvaten vernauwen en het bloed even niet meer doorstroomt. De vingertoppen kleuren wit en voelen pijnlijk.

Vaatkramp bij de tepels merk je wanneer de tepel vlak na het drinken ineens wit wegtrekt. Dat kan een vervelend, brandend gevoel geven. Het bloed gaat uiteindelijk vanzelf weer stromen en de tepel kleurt weer roze. De vaatkramp wordt waarschijnlijk veroorzaakt door het temperatuurverschil tussen de warme mond van de baby en de koude lucht na het voeden. Bedek daarom na het voeden meteen je tepel met de warme palm van je hand en laat de borst niet aan de lucht drogen.

Het voorkomen van vervelende kwaaltjes

Het goed aanleggen van je kindje is dé manier om pijn bij het voeden te voorkomen. De meeste kwaaltjes, zoals een borstontsteking, een melkblaartje of tepelkloven, ontstaan namelijk doordat de baby niet goed aangelegd is. Zorg daarom dat je van begin af aan goed in de gaten houdt dat je baby op de juiste manier aanhapt en drinkt. Laat je bij twijfel adviseren door de kraamhulp, verloskundige of lactatiekundige. Want als je daar vanaf de eerste dag al veel aandacht aan besteedt, heb je daar de rest van de tijd alleen maar profijt van!

De informatie op deze website komt hoofdzakelijk uit eigen ervaring van mijzelf  en anderen. Voor een professionele medische diagnose wil ik je adviseren contact op te nemen met de verloskundige of lactatiekundige. 

Borstontsteking of verstopt melkkanaaltje?

Een borstontsteking is een ontsteking die meestal wordt veroorzaakt door bacteriën. Als je last van tepelkloven hebt is de kans op een borstontsteking groter, omdat de bacteriën via de beschadigde tepel gemakkelijker toegang hebben tot je borst. Een borstontsteking is niet hetzelfde als een verstopt melkkanaaltje. Een verstopt melkkanaaltje herken je aan een pijnlijke en harde plek in de borst, die soms plaatselijk wat rood kan zijn. Een borstontsteking kan wel voortkomen uit een verstopt melkkanaaltje; als de harde plek vuurrood wordt en je daarbij ook koorts krijgt (hoger dan 38,5°) en je ziek voelt, dan heb je waarschijnlijk een borstontsteking.

Wat te doen bij een borstontsteking?

Een borstontsteking en een verstopt melkkanaaltje ontstaan meestal door het verkeerd aanleggen van je baby, waardoor hij of zij de borst niet goed leegdrinkt. Controleer daarom altijd of je baby goed aangelegd is. Voel je een harde, pijnlijke plek ontstaan, dan is het vooral belangrijk dat je je kindje blijft aanleggen aan de verstopte borst. Verder kan je nog een aantal andere dingen doen:

• Het helpt om de verstopte plek te masseren tijdens het voeden van je baby. Door het verstopte melkkanaaltje en de druk van de zwelling op de andere kanaaltjes, stroomt de melk misschien langzamer uit de borst. Door de plek te masseren zorg je ervoor dat de baby de borst zo goed mogelijk leeg krijgt.
• Als je kindje de borst niet helemaal leegdrinkt, kolf de rest dan af.
• Leg een warm kompres of een warme kruik op de plek van de verstopping. Als je dat doet voor de voeding, helpt dat ook om de melk beter te laten stromen.
• Probeer genoeg rust te houden. Zie de voedingsmomenten als een rustmomentje om even lekker te gaan liggen met de baby. Probeer te slapen als je kindje slaapt. Zo kom je in elk geval op die momenten aan de rust die je nodig hebt.

Wat je in elk geval niet moet doen is stoppen met de borstvoeding, hoe pijnlijk het misschien ook aanvoelt. Als de ontstoken of verstopte borst niet wordt geleegd, wordt de ontsteking alleen maar erger. Bij een verstopping of ontsteking moet er in principe binnen 8 tot 24 uur vanzelf verbetering optreden. Is dat niet het geval, overleg dan met de huisarts of er eventueel antibiotica nodig is.

Borstontsteking voorkomen

Bijna alle problemen omtrent borstvoeding beginnen door het verkeerd aanleggen van je baby. Door er goed op te letten dat je kindje op de juiste manier aan de borst ligt, is de kans op een borstontsteking een stuk kleiner. Zorg er ook voor dat je kindje je borsten telkens goed leegdrinkt. Twijfel je over het aanleggen? Maak in de kraamweek zo goed mogelijk gebruik van de kennis en het advies van de kraamhulp en vraag zo nodig advies aan de lactatiekundige. Voorkomen is nu eenmaal fijner dan genezen.

Tips uit eigen ervaring

Zelf heb ik ook last gehad van een verstopt melkkanaaltje. Omdat het voeden voor mij de eerste tien dagen erg pijnlijk voelde, was ik al vanaf het begin erg gefocust op het goed aanleggen van mijn zoontje en hield ik mijn borsten nauwlettend in de gaten. Doordat ik al snel de harde plek in mijn borst ontdekte, kon ik ook snel handelen. Warme washandjes en borstmassage tijdens de voeding hielpen in mijn geval perfect. Nog dezelfde avond was de pijnlijke plek al veel soepeler en de volgende dag had ik er geen last meer van.

Mijn belangrijkste tip is eigenlijk: zorg dat je al voor je bevalling geïnformeerd bent over de problemen die je bij de borstvoeding tegen kan komen. Je verwacht misschien dat borstvoeding appeltje eitje is, want wat is er nou natuurlijker dan dat jij je kindje voedt? Toch komen veel vrouwen problemen tegen in de eerste weken van de borstvoeding. Als je jezelf goed laat informeren van tevoren, dat weet je dat die problemen geen reden hoeven zijn om te stoppen. Dat het misschien even vervelend is, maar dat een probleem vaak snel opgelost kan worden. En belangrijker nog: dat veel problemen ook voorkomen kunnen worden. Zodat jij en je kindje zo ontspannen mogelijk van de borstvoeding kunnen genieten!